De geest van het vonnis
Het deelnemen aan de maatschappij brengt tegenwoordig veel risico’s met zich mee. Het is niet voor niets dat er soms wordt gesproken over “Amerikaanse toestanden” in Nederland. Daarmee bedoelt men dat tegenwoordig niemand meer bereid lijkt om de risico’s te dragen die deelname aan de maatschappij met zich meebrengt. Indien iemand voor zijn of haar gevoel tekort wordt gedaan dan wordt al snel gedreigd met het nemen van rechtsmaatregelen. De claimcultuur in Nederland verandert en tegenwoordig loop je het risico om voor alles- en nog wat aansprakelijk te worden gesteld.
Geen risico's als je je houdt aan de letter van de wet. Toch?
De verwezenlijking van de risico’s voor het deelnemen aan de maatschappij kun je eenvoudig beperken. Door je altijd te houden aan de letter van de wet loop je geen enkel risico, toch? Vanzelfsprekend houdt in de praktijk niet iedereen zich ten alle tijden aan de wet. In dat geval loop je dus de kans dat je in een procedure wordt betrokken.
De uitkomst van een procedure is op voorhand niet altijd te voorspellen. Wel loop je in een procedure de kans om bijvoorbeeld de schade te moeten vergoeden van een ander als gevolg van jouw handelen. Daarnaast kan een rechter jou verplichten om iets te doen of iets na te laten. In een burenrechtelijk geschil kan een rechter bijvoorbeeld oordelen om de schutting opnieuw te plaatsen of dat een struik niet hoger mag groeien dan een vooraf besproken afmeting. Het oordeel van de rechter wordt vastgelegd in een vonnis. Daarin staat dus wat je moet doen of wat je juist niet moet doen.
De rechter beslist
Maar moet je je dan altijd houden aan de letter van het vonnis of zit hier een klein beetje speelruimte in? De Rechtbank Overijssel gaf hier in december 2023 duidelijkheid over. In een zaak die de Rechtbank Overijssel op dat moment behandelde stond de vraag centraal of een partij zich had gehouden aan eerder afgegeven vonnis van diezelfde rechtbank. Een dergelijke procedure wordt ook wel een executiegeschil genoemd.
Doel en strekking van het vonnis
Bij de vraag of er is voldaan aan het eerdere vonnis dient, volgens de Rechtbank Overijssel, de inhoud van de veroordeling te worden uitgelegd en de uitvoering daarvan te worden getoetst.
Bij de beoordeling moet worden gekeken naar wat het doel en de strekking waren van de veroordeling. Met andere woorden: kijk goed naar de “geest van het vonnis” en wat de rechter heeft beoogd te bereiken met die veroordeling. Het oordeel van de rechter strekt namelijk niet verder dan het doel dat de rechter voor ogen had. Bijna vanzelfsprekend moet daarbij de redelijkheid en billijkheid in acht worden genomen.
De toepassing van redelijkheid en billijkheid kan ertoe leiden “dat geringe afwijkingen van de tekst van de veroordeling, getoetst aan de veroordeling zoals naar haar strekking opgevat, geen grond opleveren voor het oordeel dat dwangsommen zijn verbeurd”. Dit laatste is een letterlijk citaat uit de aangehaalde aanspraak, doch volgt hier ironisch genoeg uit dat je dient te handelen volgens “de geest van het vonnis”.
Handelen volgens "de geest van het vonnis"
In Jip en Janneke taal: het is goed en verstandig om te handelen volgens “de letter van de wet”, maar het is beter om te handelen volgens “de geest van het vonnis”. Daarmee laat je niet alleen zien dat je de wet begrijpt maar dat je deze ook weet toe te passen. In dat geval hoef je niet bang te zijn om deel te nemen aan de maatschappij en kun je gerust een risico lopen.
Lees hier de betreffende uitspraak van de Rechtbank Overijssel.
Meer informatie?
Vind je dit artikel interessant en wil je meer lezen? Check dan onze andere nieuwsberichten!
