Verdelen van een erfenis

Het overlijden van iemand is altijd een verdrietige gebeurtenis. Het liefste wil je dat de afwikkeling van de erfenis zo vlot en gemoedelijk mogelijk verloopt. Toch blijkt dat in een (beperkt) aantal gevallen niet te lukken en ontstaan er toch discussies waar de betrokkenen onderling of met behulp van een notaris niet uitkomen. Mocht dit het geval zijn, wordt er allereerst gekeken naar de wens van de overledene (het testament) en daarna naar wettelijke bepalingen.

De wens van de overledene

Indien de overledene een testament heeft gemaakt, is daarin opgenomen hoe deze persoon daar zelf over dacht. Zo kan de overledene een kind onterft hebben of een verdeling tussen de kinderen niet gelijkmatig verdeeld hebben. Die wens moet, in principe, geëerbiedigd worden. Als er geen testament is opgemaakt, dan wordt op basis van de wettelijke regels bepaald wie erfgenaam is.

Wie heeft wettelijk gezien recht op de erfenis?

Bij de wettelijke bepaling van wie erfgenaam is, wordt er eerst gekeken of er sprake is van een huwelijk en/of kinderen. Is er een echtgenoot en/of zijn er kinderen, dan zijn zij de erfgenamen. Dat wil niet zeggen dat er dan ook al een verdeling plaatsvindt. Als er een echtgenoot is, zal deze de gehele nalatenschap ontvangen. De kinderen kunnen hun erfdeel (dat kindsdeel wordt genoemd) pas opeisen op het moment dat de echtgenoot (die wordt langstlevende genoemd) ook is overleden. Een vraag die daarbij vaak naar voren komt is: “moet ik maar accepteren dat mijn kindsdeel volledig opgemaakt wordt?”. Vaak is het antwoord “ja”, maar er zijn ook uitzonderingen bekend.

Plaatsvervulling

Stel, de overledene heeft kinderen en één kind is overleden. Als het overleden kind zelf ook kinderen heeft, dan treden deze kinderen in de plaats van het overleden kind. Dit wordt plaatsvervulling genoemd. Is er geen sprake van een huwelijk en zijn er geen kinderen, dan wordt er gekeken of er nog ouders, broers of zussen zijn. Is in die groep ook geen erfgenaam, dan zijn de grootouders en vervolgens overgrootouders aan de beurt. Zijn daarin ook geen erfgenamen te vinden, dan wordt de Staat der Nederlanden de gerechtigde op de erfenis.

Het wel of niet aanvaarden van de erfenis

Als je weet dat je een erfgenaam bent, moet een belangrijke vraag beantwoord worden: aanvaard je de nalatenschap? Een nalatenschap kan namelijk negatief zijn: als de schulden hoger zijn dan de waarde van bezittingen. Indien je een negatieve nalatenschap aanvaard, draai je dus ook op voor de schulden. 

Beneficiair aanvaarden van een erfenis

Er is ook een tussenweg, beneficiair aanvaarden. Daarbij wordt er door de rechtbank een vereffenaar benoemd die (tegen betaling) gaat inventariseren wat er allemaal is, de aanwezige goederen verkoopt en daarmee de schulden gaat voldoen. Resteert er dan nog iets, dan gaat dat naar de erfgenamen. Bij het inventariseren van hetgeen er is en wie daar recht op heeft, kunnen uiteraard de nodige discussies ontstaan.

Hulp bij de afwikkeling van een erfenis

Komen jullie er onderling niet goed uit of heb je een ander vraagstuk met betrekking tot het erfrecht waarover je advies wil van één van onze advocaten? Neem dan vooral contact met ons op, we helpen je graag verder.